O Alcalde, órgano unipersonal necesario da organización municipal, caracterizase por ser o Presidente da Corporación, o máximo representante do Municipio e o Xefe da Administración Municipal. É un órgano básico da organización municipal.
O Alcalde resulta elexido, por e entre os Concellales, na mesma sesión de constitución do Axuntamento. En canto o procedimento de elección o artígo 196 da LOREG establece en primero lugar que para ser candidato é necesario encabezar algunha das listas electorales. Se ningún dos candidatos obten a maioría absoluta dos Concellales, proclamase Alcalde a aquel Concellal que encabezara a lista máis votada; en caso de empate, resuelvese por sorteo.
Unha vez proclamado e aa mesma sesión, a primera obligación do Alcalde antes de comenzar o ejercicio das súas funcións, é xurar ou prometer o cargo ante o Axuntamento Pleno.
Os principales cometidos do Alcalde son presidir aa Corporación, representar ó Municipio e ostentar a Xefatura da Administración Municipal. Pero tanto o artígo 21 da LBRL (ampliado pola Lei 11/1999, de 21 de abril, consecuencia do Pacto Local, y pola Lei 57/2003, de 16 de diciembre, de Medidas para a Modernización do Goberno Local), ó que completa o artígo 24 do TRRL (non básico), e aínda máis, o artígo 41 do ROF, establecen unha detallada relación de atribucións. Estas relacións non teñen carácter cerrado nin exhaustivo xa que todas elas cerranse con unha dobre cláusula residual: tamén competen o Alcalde aquelas outras que expresamente lle confiran as Leis estatales ou autonómicas, ou aquelas atribuidas ó Concello sen determinar o órgano competente, quedando así configurada esta figura con un claro matiz presidencialista. Así o reconoñeceu a STS de 10 de noviembre de 1992.
Podemos clasificar estas competencias nos seguintes términos:
Xeralmente, as decisións do Alcalde adoptarán a forma de Decretos ou Resolucións, as cales serán recollidas en Libros coas mesmas esixencias que os Libros que recollen as Actas das sesións dos órganos colexiados da Corporación